| Sažetak | Ljudi svoje slobodno vrijeme provode na različite načine pri čemu nerijetko koriste različite medije. Mnogi od njih gledaju filmove nastojeći pritom zadovoljiti određene psihološke i socijalne potrebe. S obzirom na to da je ovo područje psihologije medija i dalje nedovoljno istraženo, cilj ovog istraživanja bio je ispitati odnos osobina ličnosti (velikih pet, traženje uzbuđenja, potreba za spoznajom), motivacije za gledanje filmova i preferencija filmova. U tu svrhu provedeno je korelacijsko istraživanje putem online upitnika na uzorku od 1014 punoljetnih osoba na području Republike Hrvatske (707 žena i 307 muškaraca), prosječne dobi od 28 godina, koji su ispunjavali odgovarajuće mjerne instrumente: Upitnik motivacije za gledanje filmova, Upitnik za ispitivanje preferencija filmova, Petofaktorski upitnik ličnosti, Kratka skala traženja uzbuđenja te Skala potrebe za spoznajom – kratka verzija. Rezultati ispitivanja faktorske strukture Kratke skale traženja uzbuđenja potvrđuju strukturu od jednog faktora. S druge strane, rezultati ispitivanja faktorske strukture Upitnika motivacije za gledanje filmova ukazuju na strukturu od sedam faktora koji su imenovani kao: traženje uzbuđenja, afilijacija, umjetničko-intelektualna stimulacija, nostalgija, traženje zabave i poboljšanje raspoloženja, kognitivno-emocionalna stimulacija te oslobađanje agresije. Korelacijske analize upućuju na značajne obrasce povezanosti osobina ličnosti, motivacije za gledanje filmova i preferencija filmova. Osim toga, hijerarhijskim regresijskim analizama ispitivala se prediktivna vrijednost motivacije za gledanje filmova i osobina ličnosti u objašnjenju preferencije akcijskih, horor, znanstveno-fantastičnih, romantičnih, avanturističkih, trilera, drama, komedija i art filmova, te su utvrđeni različiti rezultati s obzirom na značajnost pojedinih prediktora. Primjerice, motiv traženja uzbuđenja značajan je pozitivan, a oslobađanje agresije značajan negativan prediktor, te objašnjavaju ukupno 68% varijance preferencije horor filmova. Spol, dob, umjetničko-intelektualna i kognitivno-emocionalna stimulacija te otvorenost značajni su pozitivni, a traženje zabave i poboljšanje raspoloženja te potreba za spoznajom značajni negativni prediktori koji objašnjavaju ukupno 31% varijance preferencije art filmova. Spol, nostalgija i kognitivno-emocionalna stimulacija te ugodnost značajni su pozitivni, a dob te motiv traženja uzbuđenja i oslobađanje agresije značajni negativni prediktori koji objašnjavaju ukupno 28% varijance preferencije romantičnih filmova. Navedeni rezultati imaju znanstvenu i praktičnu implikaciju, odnosno može se zaključiti da vrijedi uzeti u obzir ispitivane varijable u predviđanju preferencija različitih filmskih žanrova u budućim znanstvenim istraživanjima kao i u boljem razumijevanju ponašanja korisnika različitih streaming servisa s ciljem poboljšanja usluga koje nude korisnicima. |
| Sažetak (engleski) | People spend their free time in different ways, often using different media. Many of them watch films in an effort to satisfy certain psychological and social needs. Considering the fact that this particular area of media psychology is still insufficiently investigated, the aim of this research was to examine the relationship between personality traits (Big Five, sensation seeking, need for cognition), motivation for watching films and film preferences. For this purpose, a correlation research was conducted using an online questionnaire on a sample of 1014 adults in the Republic of Croatia (707 women and 307 men), with an average age of 28 years, who completed the following measuring instruments: Uses of Film Inventory, Film Preferences Questionnaire, Big Five Inventory, Brief Sensation Seeking Scale and Need for Cognition Scale – short form. The examination of the factor structure of the Brief Sensation Seeking Scale resulted in confirmation of the one-factor structure. On the other hand, the examination of the factor structure of the Uses of Film Inventory showed the seven-factor structure. The sevenfactors were named as follows: sensation seeking, affiliation, artistic-intellectual stimulation, nostalgia, fun seeking and mood enhancement, cognitive-emotional stimulation and aggression release. Correlation analyses indicated significant patterns of correlations between personality traits, motivation for watching films and film preferences. Moreover, the hierarchical regression analyses were conducted to investigate the predictive value of motivation for watching films and personality traits in order to explain the preferences for action, horror, science-fiction,
romantic, adventure, thriller, drama, comedy and art films, leading to different results based on the significance of some predictors. For instance, the sensation seeking motive was a significant positive predictor, and aggression release was a significant negative predictor, explaining 68% of variance in preference for horror films. Sex, age, artistic-intellectual stimulation, cognitiveemotional stimulation as well as openness were significant positive predictors, while fun seeking and mood enhancement and need for cognition were significant negative predictors, explaining 31% of variance in preference for art films. Sex, nostalgia, cognitive-emotional stimulation and agreeableness were significant positive predictors, whereas age, sensation seeking motive and aggression release were significant negative predictors, explaining 28% of variance in preference for romantic films. These results have both scientific and practical implications, meaning that the examined variables in predicting different film genre preferences are worthy of consideration in future academic research as well as in better understanding of consumer behaviour on different streaming services what might lead to improvement of the services offered to consumers. |
